Notatka z panelu eksperckiego
„Wysoka jakość kształcenia – co to znaczy?”
Organizacja spotkania sfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach projektu „Nauka z biznesem realnym sukcesem”.
Uczestnicy:
Andrzej Barański (Herbewo), Clarinda Calma (WSE), Małgorzata Gosek (WSE), dr Jarosław Gowin (WSE), Małgorzata Grzelewska (WSE), Bartłomiej Juszczyk (Grupa Adweb), dr Jacek Kasz (WSE, RR Donnelley Europe), Wiesława Kornaś (Krakowski Park Technologiczny), Renata Kluska (WSE), Magdalena Łukasik (Krakowskie Biuro Festiwalowe), Mateusz Perdek (HSBC), Seweryn Rudnicki (WSE, moderator), dr Kazimierz Sedlak (Sedlak&Sedlak), Dorota Szmigielska (WSE), Anna Węglarz (WSE), Marcin Węgrzyn (Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji), Michał Wierzchowski (Addeco).
Miejsce i czas:
Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera, 20.06.2011
Na rynku pracy istnieje nadmiar absolwentów kierunków humanistycznych i społecznych. Z badań ilościowych wynika, że zarabiają mniej, niżej cenią swoje umiejętności, częściej zmieniają studia między licencjatem a studiami magisterskimi oraz częściej podejmują drugi kierunek studiów (niestety zwykle zbliżony do pierwszego). Jednym z powodów tego stanu rzeczy może być brak adekwatnej informacji o zawodach i rynku pracy na etapie szkoły średniej i błędny wybór kierunku studiów.
Potrzebne kompetencje pracownika są silnie uzależnione od konkretnego stanowiska pracy oraz od branży i wielkości przedsiębiorstwa. Na niektórych stanowiskach poszukiwane są konkretne umiejętności poparte certyfikatem, a na innych ogólnie przygotowany pracownik, który następnie jest przeszkalany (ten model zwłaszcza w branży BPO – outsourcingu). Nie da się przygotować absolwenta, który byłby dopasowany do potrzeb każdego pracodawcy.
Propozycja: Branie pod uwagę przy przygotowywaniu planów kształcenia konkretnych stanowisk pracy, które mogą zajmować absolwenci danego kierunku czy specjalności i związanych z nimi poszukiwanych kompetencji.
Duże znaczenia mają kompetencje miękkie, przydatne na prawie każdym stanowisku pracy: umiejętność i chęć uczenia się, komunikacja, praca w grupie, kultura osobista, zarządzanie czasem, praca projektowa, punktualność. Ważne są zwłaszcza te z nich, których nie da się wykształcić szybko np. znajomość języka, logiczne myślenie, formułowanie myśli. Pozostałe (np. obsługa klienta, znajomość konkretnego programu) są łatwo wyuczane, a także często specyficzne dla organizacji i trudne do przeniesienia. Umiejętności miękkie są często ważniejsze niż ukończony kierunek studiów, zwłaszcza wśród absolwentów kierunków społecznych i humanistycznych.
Propozycja: dalszy kształtowanie kompetencji miękkich w ramach modyfikacji programów w związku z Krajowymi Ramami Kwalifikacji.
Wśród kompetencji miękkich istotna jest także przedsiębiorczość połączona z rozumieniem rynku i swojego potencjału. Do ważnych umiejętności należy też zarządzanie czasem, a do postaw uczciwość.
Propozycja: warsztaty z przedsiębiorczości uczące nie tylko zakładania firmy pod względem formalnym, ale także rozwijające realistyczne myślenie o pomysłach biznesowych (wskazane we względu na stosunkowo duży odsetek studentów WSE zakładających własne firmy).
Inną istotną kompetencją miękką jest umiejętność sprawnego pisania tekstów dostosowanych do potrzeb branży (np. tekstów PR-owych, informacji prasowych).
Propozycja: warsztaty uczące nie po prostu technik pisania, ale konkretnych gatunków potrzebnych na stanowiskach pracy, które zajmują studenci WSE (np. PR-owych, komunikacji biznesowej).
Istotne jest nie tylko treść kształcenia, ale także jego forma. Przykładowo, nie jest konieczny osobny przedmiot poświęcony zarządzaniu czasem czy pracy w grupie, ale właściwsze jest ich rozwijanie ich w trakcie różnych przedmiotów i zadań (np. projektów). Ważne jest stawianie wysokich wymagań, przestrzeganie określonych wcześniej zasad i terminów.
Propozycja: dalszy rozwój uczenia metodą projektów i case study w ramach modyfikacji programów w związku z Krajowymi Ramami Kwalifikacji.
Bardzo ważna dla pracodawcy jest informacja, czy absolwent ma doświadczenie zawodowe. Powinno być ono jednak związane z podobnym środowiskiem pracy
(i dawać np. znajomość standardów komunikacji, umiejętność pracy w zespole), a nie jakąkolwiek pracą czy „dorabianiem”. Podstawowym źródłem takiego doświadczenia są właściwe zorganizowane praktyki i staże studenckie.
Propozycja: odpowiednia, starannie przygotowana pod względem programu oferta praktyk i staży – tak by studenci trafiali do miejsc faktycznie oferujących możliwość rozwoju.
Problemem bywają także nieadekwatne oczekiwania znacznej grupy kandydatów
– nadmierna pewność siebie, oczekiwania dotyczące wysokości pensji i zajmowanego stanowiska, przy jednoczesnym braku adekwatnych kompetencji. Kandydatom do pracy często brak umiejętności oceny własnego potencjału, a także rozpoznania oczekiwań pracodawcy np. na podstawie ogłoszenia o pracę.
Propozycja: Warsztaty dla studentów z udziałem przedstawicieli agencji pośrednictwa praca lub osoby z działów HR uzupełniające wymienione braki.
Są różne modele wysokiej jakości kształcenia: jednym jest kształcenie ogólne („człowiek renesansu”), a drugim bardzo specjalistyczne („ekspert”), ale nawet w pierwszym modelu pożądane jest wykształcenie pewnych konkretnych, przydatnych w praktyce i pożądanych przez pracodawców umiejętności. Mimo to w kontekście zmian na rynku pracy zachodzących w dłuższej perspektywie pożądane będą nie tylko konkretne umiejętności, ale także umiejętność dostosowania się i szybkiego uczenia.
Propozycja: Identyfikacja tych konkretnych umiejętności związanych z poszczególnymi kierunkami i specjalnościami, uwzględnienie ich w planach kształcenia i w sposobie weryfikacji efektów kształcenia (egzaminach, pracach dyplomowych).
Można przewidywać duże zapotrzebowanie na pracowników w działach sprzedaży i działach obsługi i utrzymywania relacji z klientami – na tych stanowiskach mogą odnaleźć się „humaniści”.
Propozycja: Identyfikacja i kształtowanie kompetencji potrzebnych na tych stanowiskach.
W dłuższym okresie problemem może być dość słabe zakorzenienie firm outsourcingowych w Polsce – w perspektywie 10 lat nie jest wykluczony odpływ tego kapitału i duża grupa osób, które mimo doświadczenia na tych stanowiskach mogą mieć problemy na rynku pracy.
Propozycja: Uświadamianie studentów na temat mocnych i słabych stron pracy na tego rodzaju stanowiskach (wskazane z uwagi na fakt, że największy odsetek absolwentów WSE znajduje zatrudnienie właśnie w centrach outsourcingowych).
Uwagi ogólne:
Spotkanie było wartościowe m.in. dzięki możliwości poznania perspektywy pracodawców (wyrażanej tez przez obecnych przedstawicieli instytucji pośredniczących między pracodawcami a pracownikami) i „urealnienia” wskaźnikowej lub potocznej wiedzy o sytuacji na rynku. Zebrane dane nie mogą być jednak traktowane jako reprezentujące jedyny punkt widzenia czy przeniesione wprost na konkretne rozwiązania. Wymagają natomiast refleksji i opracowania rozwiązań po uwzględnieniu innych źródeł informacji (np. opinii osób odpowiedzialnych za program studiów oraz zdania studentów i kandydatów na studia), a także potrzeb i możliwości uczelni.
 (5).JPG)
